Toespraak rabbijn Jonathan Sacks 

Rabbi Sacks ziet dat we voortdurend onszelf aanbidden: "Ikke-ikke-ikke is onze nieuwe religie."

"Dit is de tijd dat de zielen van mensen worden getest," begint rabbijn Jonathan Sacks zijn Ted-talk. Volgens de rabbijn kunnen we als mensheid zonder angst naar de toekomst kijken. De oplossing is volgens hem dat we niet meer onszelf moeten aanbidden met nieuwe 'religieuze rituelen zoals de selfie', maar dat we ons op de 'drie-eenheid van samen' moeten richten: relatie, identiteit en verantwoordelijkheid.

"We hebben op dit moment in de westerse geschiedenis veel verdeeldheid gezien in verkiezingen en samenlevingen. We zien een groei van extremistische politieke partijen en religies die worden aangevoerd door spanning, onzekerheid en angst. Alles verandert zo snel dat we het niet meer bij kunnen houden, maar het versnelt nog meer." Rabbi Sacks legt uit dat we een beeld kunnen krijgen van onze cultuur door om ons heen te kijken en de vraag te stellen: 'Wat aanbidden de mensen?'

De rabbi geeft een overzicht van wat men in de geschiedenis heeft aanbeden. "Mensen hebben de zon aanbeden, veel goden, geen god of één God, mensen aanbaden in de negentiende en twintigste eeuw hun nationaliteit, het communisme en het arische ras. Wat aanbidden we nu? Ik denk dat we tegenwoordig onszelf aanbidden. Moraliteit draait alleen nog maar om het ego, ikke-ikke-ikke. We zijn gefocust op onze individuele rechten. Kijk eens naar wat een prachtige nieuwe religie dit is. Er horen allerlei rituelen bij. Je kent er sowieso één: de selfie. We kunnen concluderen dat we in onze tijd ons 'ik' aanbidden." 

Samen in relatie

Rabbi Sacks is hier sarcastisch over. "Dit is fantastisch, het is bevrijdend en geeft ons kracht. Maar biologisch gezien zijn mensen nog steeds sociale wezens. We functioneren in kleine groepen en hebben face-to-face (fysieke) ontmoetingen nodig om van andere te leren, vriendschappen en loyaliteit op te bouwen. De liefde bevrijd ons van onze eenzaamheid. We hebben het nodig om 'samen' te zijn. Hiervoor gebruiken we in onze individualistische samenleving de 'sociale' media. Zo zijn we samen, maar toch alleen. Maar we hebben elkaar nodig en moeten ons richten op de drie-eenheid van het samenzijn."

Als eerste legt Rabbi Sacks het belang van relatie uit. Hij vertelt dat we door filters, Facebookgroepen en alleen selectief te volgen van ons aanstaat komen we niet meer in aanraking met de ideeën die passen bij onszelf. "Ik denk dat we nieuwe ontmoetingen nodig hebben met mensen die anders zijn dat wij. Ik denk dat we dit nodig hebben om ons te beseffen dat we het niet met elkaar eens hoeven te zijn om relaties te hebben met elkaar. Wanneer we uitreiken naar anderen brengen we een stukje genezing voor de wond van verdeeldheid van de wereld."

Samen in identiteit
Landen die al lang bestaan hebben hun identiteit gevormd rondom gebeurtenissen uit de geschiedenis. Voor landen zoals Amerika is dit niet mogelijk. Het land is opgebouwd uit golven van immigranten uit verschillende streken in Europa. "Wanneer een land geen sterke identiteit heeft kan het geen vreemdelingen verwelkomen. Een land met een sterke identiteit kan vreemdelingen verwelkomen, maar een land met een zwakkere identiteit voelt zich bedreigd als er vreemdelingen zijn. Als het land stopt met het vertellen van hun verhaal, moralen en idealen, dan verliest het zijn identiteit."

De rabbi legt uit dat we moeten kijken naar de Joden die voor tweeduizend jaar niet in hun eigen land woonden, maar toch niet hun identiteit verloren. "Waarom? Omdat minstens één keer per jaar het verhaal van de joodse geschiedenis werd verteld. Ik denk dat we terug moeten naar het vertellen van ons verhaal: Wie zijn wij? Waar komen we vandaan? Naar welke idealen leven we? Als dit gebeurt zullen we sterk genoeg zijn om ons niet bedreigd te voelen wanneer er vreemdelingen bij ons aankloppen. Dan kunnen we hen verwelkomen en uitnodigen om te delen in onze levens, verhalen en toekomstdromen."

Samen in verantwoordelijkheid
Per slot moeten we samen de verantwoordelijkheid nemen. "In Amerika zegt men vaak: 'Wij, de mensen.' Dit is eigenlijk helemaal niet correct. Het stelt dat we samen de verantwoordelijkheid dragen voor onze toekomst. Dat is inderdaad hoe het zou moeten zijn, maar hoe zien we dat terug in de politiek? We leven in Amerika in de veronderstelling dat we één sterke leider moeten selecteren die al onze problemen op zal lossen. Dit is een magische gedachtegang. Als we alle extremen: links, rechts, extreem-religieus en anti-religieus uiteen zetten zien we dat geen van deze partijen onze problemen oplossen. Linkse mensen verlangen naar een utopia. Rechtse mensen naar een nieuwe gouden eeuw. Religieuzen denken dat de aanwezigheid van God alles op zal lossen, waar anti-religieuzen het tegenovergestelde stellen. Het is allemaal magisch denken. Het enige wat ons kan redden van onszelf zijn wijzelf, samen. Dan komen we erachter dat je samen sterk staat wanneer je omziet naar de zwakkeren, zorgt voor de armen en met zorg omgaat met kwetsbaarheid."

Sacks geeft ons dé oplossing voor de toekomst: "We moeten elke keer als we aan 'onszelf' denken dit vervangen voor 'de ander'. Zo wordt 'zelf-hulp' het helpen van anderen en wordt zelfvertrouwen het vertrouwen in anderen. Als je dat doen zal je echte kracht ontdekken. Het geeft een dieper inzicht en wijst ons op een van de diepste teksten in de religieuze geschiedenis: 'Al ging ik ook door een dal vol schaduw van de dood, ik zou geen kwaad vrezen, want U bent met mij.' Je bent niet alleen, maar samen. We kunnen elke toekomst zonder angst onder ogen komen als we dit niet in ons eentje proberen te doen."